Phản lực là gì?
Theo định luật III của Newton, cho mỗi lực tác động, có một lực tác động ngược lại có cùng độ lớn nhưng ngược hướng. Lực tác động ngược lại này được gọi là phản lực.
Vậy, phản lực là một lực tác động ngược lại với lực tác động ban đầu. Phản lực là một lực rất mạnh. Nó có thể được sử dụng để đẩy các vật thể lên không trung, như tên lửa. Nó cũng có thể được sử dụng để đẩy các vật thể qua nước, như tàu thủy.
Một số ví dụ minh họa cho phản lực
Cách tính độ lớn phản lực
Áp dụng biểu thức của định luật III Newton:
$overrightarrow{F_{12}} = - overrightarrow{F_{21}}$
Trong đó:
F12 là lực do vật 1 tác dụng lên vật 2.F21 là lực do vật 2 tác dụng lên vật 1.
Đặc điểm của phản lực
- Phản lực xuất hiện và mất đi đồng thời cùng với lực.
- Phản lực và lực là hai lực trực đối (cùng giá, cùng độ lớn nhưng ngược chiều)
- Lực và phản lực không cân bằng nhau vì chúng đặt vào hai vật khác nhau.
Nguyên lý của phản lực
Theo định luật III Niu tơn: Trong mọi trường hợp, khi vật A tác dụng lên vật B một lực thì vật B cũng tác dụng lại vật A một lực gọi là phản lực. Hai lực này có cùng giá, cùng độ lớn nhưng ngược chiều. Độ lớn của lực phản lực phụ thuộc vào khối lượng của chất khí hoặc vật chất được phóng ra và tốc độ của nó.
Phản lực được tạo ra bởi sự thay đổi khối lượng, vận tốc hoặc cả hai của một vật thể. Khi một vật thể thay đổi vận tốc, nó cũng sẽ tạo ra một lực tác động ngược lại.
Ví dụ:
- Khi bạn đẩy một chiếc xe ô tô, bạn đang tác dụng một lực lên xe. Xe sẽ di chuyển về phía trước, nhưng nó cũng sẽ tác dụng một lực ngược lại lên bạn. Lực này được gọi là phản lực.
- Khi bạn thổi một quả bóng bay, quả bóng bay sẽ di chuyển về phía trước, nhưng nó cũng sẽ đẩy không khí theo hướng ngược lại.
Ví dụ về phản lực trong đời sống
- Khi bạn đi bộ, bạn đang tác dụng một lực xuống mặt đất. Mặt đất cũng tác dụng một lực ngược lại lên bạn, đó là lực đẩy bạn đi về phía trước.
- Khi bạn bơi, bạn đang tác dụng một lực lên nước. Nước cũng tác dụng một lực ngược lại lên bạn, đó là lực đẩy bạn đi về phía trước.
- Khi bạn thổi bong bóng xà phòng, bong bóng xà phòng sẽ di chuyển về phía trước do phản lực của không khí được thổi ra
Ý nghĩa của phản lực
Phản lực giúp chúng ta thực hiện nhiều công việc quan trọng, chẳng hạn như di chuyển lên không trung, bay, di chuyển qua nước,...
- Phản lực là lực duy nhất có thể giúp chúng ta di chuyển lên không trung. Tên lửa, máy bay và các phương tiện bay khác đều sử dụng phản lực để đẩy chúng lên không trung.
- Phản lực giúp máy bay bay. Khi máy bay cất cánh, động cơ phản lực của máy bay tạo ra một luồng khí mạnh, đẩy máy bay về phía trước. Luồng khí này cũng tạo ra một lực phản lực, giúp máy bay bay lên không trung.
- Phản lực giúp tàu thủy di chuyển qua nước. Khi tàu thủy di chuyển, động cơ phản lực của tàu thủy tạo ra một luồng nước mạnh, đẩy tàu thủy về phía trước. Luồng nước này cũng tạo ra một lực phản lực, giúp tàu thủy di chuyển qua nước.
Ứng dụng của phản lực
- Tên lửa: Tên lửa sử dụng phản lực để đẩy chúng lên không trung. Phản lực của tên lửa được tạo ra bởi nhiên liệu đốt cháy và khí thải.
- Máy bay: Máy bay sử dụng phản lực để đẩy chúng bay. Phản lực của máy bay được tạo ra bởi động cơ phản lực.
- Tàu thủy sử dụng phản lực để đẩy chúng di chuyển qua nước. Phản lực của tàu thủy được tạo ra bởi động cơ phản lực.
- Các lò phản ứng hạt nhân sử dụng phản lực để đẩy các phân tử ra khỏi hạt nhân.
- Các máy bơm sử dụng phản lực để đẩy chất lỏng.
