Suy nhược cơ thể nên truyền gì (dịch truyền có thể chứa các dưỡng chất khác nhau) để giúp cải thiện triệu chứng, nhanh hồi phục sức khỏe là vấn đề được nhiều người quan tâm. Vậy khi nào người bệnh suy nhược cơ thể nên và không nên truyền dịch? Cần lưu ý gì?
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS.CKI Nguyễn Thị Đào Tiên - Khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Suy nhược cơ thể nên truyền gì?
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định cho người bệnh suy nhược cơ thể truyền dịch (hay còn gọi là truyền nước) để kịp thời cung cấp thêm dưỡng chất nhằm mục đích giúp cải thiện tình trạng suy nhược. Truyền dịch là phương pháp dẫn truyền một số chất cần thiết vào trong cơ thể thông qua đường tĩnh mạch. Dịch truyền có thể là dung dịch đường, vitamin, chất điện giải, đạm (axit amin), nước muối (NaCl 0,9%)… Do đó, suy nhược cơ thể truyền gì phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ, nếu cần thiết.
Bị suy nhược cơ thể là tình trạng gì?
Để giải đáp thắc mắc suy nhược cơ thể nên truyền gì hay tìm hiểu về các loại dịch truyền cho người suy nhược cơ thể, chúng ta cần biết suy nhược cơ thể là tình trạng như thế nào.
Suy nhược cơ thể là thuật ngữ y tế được dùng để mô tả tình trạng người bệnh đang bị suy giảm sức khỏe cả về mặt thể chất lẫn tinh thần [1]. Người bệnh suy nhược cơ thể cảm thấy toàn thân thiếu năng lượng, uể oải, tinh thần mệt mỏi, ngay cả việc di chuyển cơ thể cũng gặp khó khăn, thậm chí không thể thực hiện được. Suy nhược cơ thể còn khiến hệ thống miễn dịch của người bệnh suy yếu. Điều này khiến người bệnh dễ mắc bệnh hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh đang mắc phải.
Suy nhược cơ thể có thể do chế độ dinh dưỡng kém, tình trạng nhiễm trùng, các bệnh mạn tính lâu ngày, ăn uống kém hấp thu hoặc do tác động của các thuốc sử dụng dài ngày…
Tác dụng của việc truyền dịch cho người suy nhược cơ thể
Chúng ta đã biết suy nhược cơ thể nên truyền gì là tùy thuộc vào từng trường hợp bác sĩ chỉ định, vậy cụ thể thì việc truyền dịch cho người bị suy nhược cơ thể mang đến tác dụng gì? Nhìn chung, truyền dịch giúp người bệnh suy nhược cơ thể đang gặp tình trạng mệt mỏi do mất nước, thiếu hụt các ion, dưỡng chất… cải thiện các triệu chứng, nâng cao sức khỏe tổng thể, góp phần rút ngắn thời gian hồi phục. Thông qua việc truyền dịch, người bệnh sẽ được bù lượng nước và các dưỡng chất đang bị thiếu hụt. [2]
Khi nào nên và không nên truyền dịch cho người suy nhược cơ thể?
Bên cạnh việc tìm hiểu suy nhược cơ thể nên truyền gì, bạn cũng cần biết khi nào nên và không nên truyền dịch. Người bị suy nhược cơ thể chỉ nên truyền dịch khi được bác sĩ chỉ định. Hầu hết bác sĩ đều rất thận trọng khi chỉ định truyền dịch cho người bệnh, lý do là vì bên cạnh các lợi ích mà việc truyền dịch mang lại, khi một lượng lớn dịch được đưa trực tiếp vào tĩnh mạch có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Trước khi chỉ định cho người bệnh truyền dịch, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, đánh giá tổng trạng của người bệnh. Dựa vào kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ chọn loại dịch phù hợp cần truyền cho người bệnh. Việc truyền dịch cần được bác sĩ kiểm soát một cách chặt chẽ về lượng dịch, thời gian và tốc độ truyền cũng như cần đảm bảo những vấn đề về vô khuẩn y tế. Người bệnh cần được nhân viên y tế giám sát trong suốt quá trình truyền dịch để kịp thời phát hiện và xử trí các phản ứng bất thường.
Dịch truyền vào tĩnh mạch thường được dùng trong các trường hợp cấp cứu khi cơ thể bị thiếu hụt một lượng dịch lớn mà thông qua việc bù bằng đường ăn uống không thể đảm bảo được, chẳng hạn như: sốt cao, mất máu cấp tính, tiêu chảy mất nước nghiêm trọng hoặc truyền dịch để đưa thuốc vào cơ thể nhằm mục đích điều trị…
Trong khi đó, ở phần lớn trường hợp suy nhược cơ thể, người bệnh vẫn hoàn toàn tỉnh táo, có thể ăn uống như bình thường. Lúc này, việc truyền dịch là không quá cần thiết vì người bệnh hoàn toàn có thể bù nước, bổ sung năng lượng và dưỡng chất để hồi phục sức khỏe thông qua đường ăn uống. Ở một số trường hợp bị suy nhược cơ thể nghiêm trọng, người bệnh không thể tự ăn uống, bác sĩ có thể chỉ định cho ăn qua sonde dạ dày hoặc truyền dịch để cung cấp năng lượng cho người bệnh cũng như phục vụ cho quá trình điều trị.
>> Tìm hiểu thêm: Suy nhược cơ thể có nên truyền nước?
Biến chứng hay rủi ro có thể xảy ra khi truyền dịch
Ngoài thắc mắc suy nhược cơ thể nên truyền gì, nhiều người cũng băn khoăn liệu biến chứng nào có thể xảy ra khi truyền dịch? Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể xuất hiện khi truyền dịch:
- Sốc phản vệ: Sốc phản vệ là một trong các biến chứng nguy hiểm nhất, có thể xuất hiện ở bất kỳ ai. Các dấu hiệu đầu tiên của sốc phản vệ là khó thở, nổi mày đay, đau bụng… nếu người bệnh không được cấp cứu kịp lúc có thể gây ra chứng rối loạn tuần hoàn, suy hô hấp, suy đa cơ quan không phục hồi, thậm chí dẫn đến tử vong.
- Nhiễm trùng: Bất kỳ can thiệp nào tác động đến cơ thể cũng tiềm ẩn nguy cơ gây nhiễm trùng. Khi truyền dịch, kim tiêm sẽ xâm lấn một cách trực tiếp vào tĩnh mạch của người bệnh. Vào lúc này, nếu không tuân thủ những nguyên tắc vô khuẩn thì tình trạng nhiễm trùng rất dễ xảy ra. Lý do là vì khi khi kim tiêm đâm vào cơ thể đã mở ra con đường cho hàng triệu vi khuẩn trên kim, da, môi trường xung quanh đi vào máu. Trong khi đó, người bệnh suy nhược cơ thể lại có sức đề kháng yếu nên nếu bị vi khuẩn tấn công thì rất khó để chống trả, tiềm ẩn nguy cơ bị nhiễm trùng tại vị trí tiêm, bị nhiễm trùng cơ quan, nghiêm trọng hơn cả là nhiễm trùng máu.
- Quá tải dịch: Người bình thường có thể tự ăn uống hay sinh hoạt thì hầu như sẽ không gặp phải tình trạng bị thiếu dịch trong cơ thể. Thế nên, nếu tiến hành truyền dịch vào trong lòng mạch sẽ khiến hệ thống tuần hoàn cũng như các tế bào bị quá tải dịch. Sự quá tải dịch sẽ dẫn đến tình trạng dịch ở trong lòng mạch tràn vào các khoang gian bào, gây ra tình trạng phù, làm gia tăng thêm gánh nặng cho tim. Nghiêm trọng hơn, dịch truyền có thể tràn vào màng phổi gây ra chứng phù phổi, tràn vào màng tim gây ra chứng phù tim, tiềm ẩn nguy cơ chèn ép tim, khiến người bệnh khó thở, thậm chí tử vong.
- Hủy hoại cầu thận: Thận là bộ phận có nhiệm vụ đào thải các chất không cần thiết ra ngoài cơ thể sau khi ăn uống, truyền dịch. Việc truyền dịch với tốc độ quá nhanh chóng, vượt định mức cho phép sẽ ép buộc thận phải gia tăng hoạt động để có thể đào thải hết lượng nước thừa nhằm mục đích đảm bảo cho cơ thể hoạt động bình thường. Ở người bị suy nhược cơ thể, những cơ quan (bao gồm cả thận) đang trong trạng thái suy kiệt, suy giảm chức năng lại phải tải một lượng dịch lớn sẽ khiến thận bị quá tải, tiềm ẩn nguy cơ gây ra tình trạng thận ứ nước, viêm cầu thận hoặc làm thận hư tổn không thể hồi phục.
Những lưu ý giúp người bị suy nhược cơ thể phục hồi nhanh chóng
Sau khi đã biết suy nhược cơ thể nên truyền gì, người bệnh nên lưu ý thêm một số vấn đề để giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục khi bị suy nhược, bao gồm:
1. Tuân thủ chế độ dinh dưỡng cho người suy nhược
Người bị suy nhược cơ thể nên ăn đủ chất (chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất), cung cấp đủ năng lượng, ưu tiên những loại rau củ quả, trái cây tươi. Bữa ăn của người bệnh nên được chia nhỏ (tối thiểu bao gồm 3 bữa chính, 2 bữa phụ) và đa dạng hóa loại thực phẩm…
Bạn cũng đừng quên uống đủ nước (dùng trung bình khoảng 1,5 - 2 lít nước/ngày). Người bệnh cần hạn chế dùng thực phẩm đã qua chế biến, không nên sử dụng thức uống có chứa caffeine, rượu bia, nước ngọt, tránh lạm dụng chất béo. Các loại thực phẩm như baba, hải sâm, thịt chó… cũng không phù hợp với người bệnh suy nhược cơ thể.
>> Đọc thêm: Chế độ dinh dưỡng cho người suy nhược cơ thể
2. Duy trì lối sống khoa học
Người bị suy nhược cơ thể nên ngủ đủ giấc vào mỗi đêm, có thể ngủ thêm những giấc ngủ ngắn trong ngày (nếu cần) để nạp đầy đủ năng lượng. Người bệnh nên vận động, tập luyện nhẹ nhàng như tập yoga, đi bộ để giúp cải thiện tình trạng sức khỏe. Bạn cần tránh thức khuya và không hút thuốc lá hay sử dụng chất kích thích.
3. Cải thiện sức khỏe tinh thần
Stress có thể là tác nhân dẫn đến tình trạng suy nhược cơ thể hoặc khiến chứng bệnh này diễn ra nặng hơn. Thế nên, người bệnh cần dành thời gian nghỉ ngơi để làm giảm tình trạng stress. Bạn cũng có thể cải thiện sức khỏe tinh thần thông qua việc thực hiện những hoạt động mà bản thân yêu thích như nghe nhạc, đọc sách, trò chuyện cùng người thân…
Câu hỏi thường gặp sau khi truyền dịch
Ngoài việc giải đáp thắc mắc suy nhược cơ thể nên truyền gì, bài viết này cũng giúp người bệnh trả lời một số câu hỏi thường gặp sau khi truyền dịch, bao gồm:
1. Cơ thể suy nhược nên ăn gì?
Suy nhược cơ thể nên ăn gì? Người bị suy nhược cơ thể nên đưa một số nhóm thực phẩm hữu ích vào khẩu phần, bao gồm: cá (cá mòi, cá ngừ, cá hồi, cá thu…), thịt đỏ (thịt bò, thịt heo, thịt dê, thịt cừu…), rau củ (súp lơ xanh, cà rốt, bắp cải, khoai lang…), ngũ cốc, trái cây (bơ, chuối, táo, dâu tây, cam…). Những loại thực phẩm này cung cấp cho người bị suy nhược cơ thể nhiều dưỡng chất hữu ích, thúc đẩy quá trình hồi phục.
2. Suy nhược cơ thể cần bổ sung vitamin gì?
Người bị suy nhược cơ thể cần bổ sung vitamin (đặc biệt là vitamin nhóm B, C) để giúp duy trì hoạt động của tế bào, nâng cao hệ miễn dịch, thúc đẩy quá trình phục hồi sức khỏe. Người bệnh có thể bổ sung vitamin qua khẩu phần ăn uống hoặc các loại vitamin dạng viên uống (do bác sĩ chỉ định).
3. Người suy nhược có nên tự ý truyền dịch tại nhà?
Người bệnh suy nhược cơ thể chỉ nên truyền dịch theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh tuyệt đối không được tự ý truyền dịch tại nhà để tránh gặp phải các phản ứng bất lợi, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Trong và sau quá trình truyền dịch có thể xuất hiện các biến chứng nguy hiểm.
Nguy cơ xảy ra sốc phản vệ ở người tự truyền dịch tại nhà cao hơn bình thường, nguyên nhân là do: truyền không đúng loại dịch, đâm kim quá nhanh, cơ địa dị ứng với những thành phần trong dịch truyền, không có bác sĩ, nhân viên y tế cũng như các trang thiết bị để xử trí trong trường hợp khẩn cấp.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Khoa Nội tổng hợp, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Tóm lại, suy nhược cơ thể nên truyền gì phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ. Dịch truyền cho người suy nhược cơ thể sẽ được bác sĩ cân nhắc lựa chọn sau khi tiến hành thăm khám cho người bệnh kỹ lưỡng. Ngay khi có dấu hiệu suy nhược cơ thể, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế uy tín thăm khám.
