Độc đáo tranh kính của đồng bào Khmer

Đồng bào dân tộc Khmer xưa nay không chỉ nổi tiếng với những loại hình nghệ thuật như hát Dù Kê, Rô Băm với những công trình kiến trúc mang nét độc đáo theo lối kiến trúc Phật giáo Nam tông mà còn được biết đến với một nghề đặc biệt đó là vẽ tranh trên kính.

Đối với đồng bào dân tộc Khmer, tác phẩm được vẽ trên kính thường dựa theo cuộc đời Đức Phật, cảnh làng quê, địa danh nổi tiếng hay phong cảnh chùa chiền…

Tranh kính là loại tranh vẽ phía sau mặt tấm kính. Người thợ đặt tấm kính lên tờ giấy hình mẫu vẽ ngược, rồi dùng bút lông chấm mực vẽ đồ theo hình mẫu, sau đó vẽ các chi tiết trong bức tranh. Khi vẽ, người thợ dùng một lọai sơn nhám quét lên mặt kính nhằm tạo độ bám trước khi tranh được tô vẽ bằng sơn. Người thợ tách tỉa phải có bàn tay khéo léo để nét bút được sắc sảo và tranh có hồn. Sau khi tách tỉa xong, người thợ chấm sơn tô màu theo quy định vào những ô đã tách. Vật tiền cảnh tô vẽ trước, hậu cảnh tô vẽ sau, cuối cùng là màu phông rồi đem tranh phơi nắng.

Chất liệu vẽ tranh trên kính là nước sơn được pha loãng bằng xăng hoặc dầu hỏa. Do vẽ trên kiếng màu sơn lâu khô, nên người thợ phải vẽ liên tục, không được dừng vẽ cho đến khi xong bức tranh. Nếu vẽ đứt đoạn, nghỉ dừng tùy ý thì bức tranh cũng đậm nhạt, đứt đoạn. Người thợ phải luyện cho bàn tay đạt đến mức mạnh, nhanh mà uyển chuyển giống như cách vẽ thư pháp.

Sau khi vẽ xong, tranh được đem đi phơi cho khô sơn từ 2- 4 ngày. Mỗi bức tranh thành phẩm có giá từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng tùy kích cỡ.

Bà Lý Thị Huynh ở ấp Phước Thuận, xã Phú Tân, huyện Châu Thành (Sóc Trăng) chia sẻ: Tranh kính của đồng bào Khmer mang tính giáo dục con người vì ngoài vẽ Phật giáo, phong cảnh, tranh kính còn vẽ về những câu chuyện, truyền thuyết, giúp con cháu nhớ về nguồn cội.

Tranh kính của đồng bào Khmer được làm hoàn toàn thủ công, các bức tranh có độ bền cao. Trong cuộc sống phát triển ngày nay thì trong ngôi nhà của đồng bào Khmer đều có những bức tranh kính mang những hình ảnh tượng trưng đậm nét văn hóa Khmer đặc trưng riêng như ảnh Phật Đản sinh, Phật ngồi thiền, Visssavon (bảo vệ gia đình) đặt ở cửa chính trước nhà, hình Apsara…

Những bức tranh kính đã tạo nên một nét văn hóa độc đáo trong tâm thức của đồng bào dân tộc Khmer cần được bảo tồn, giữ gìn và phát triển.

Hải Ly