5 tác dụng của quả vải, cách chọn mua và các món ăn hấp dẫn

1. Nguồn gốc và đặc điểm của quả vải

Nguồn gốc

Quả vải, tên gọi khác là lệ chi và tên khoa học là Litchi chinensis, là thực vật họ Bồ hòn (Sapindaceae).

Vải có nguồn gốc từ miền Nam Trung Quốc (cụ thể là tỉnh Quảng Đông, Phúc Kiến) và đã xuất hiện rất lâu khoảng năm 2000 trước Công Nguyên. Vì đến nay, người ra vẫn còn tìm thấy những cây vải dại mọc ở các vùng phía nam Trung Quốc và trên đảo Hải Nam. Sau đó, nó được phân bố trải dài theo hướng Nam tới Indonesia và hướng đông tới Philippines.

Ngoài ra, theo nguồn thông tin khác, vải còn có nguồn gốc từ Malaysia và miền bắc Việt Nam vào khoảng thời gian năm 1059 sau Công nguyên.

Ngày nay, cây vải có hơn 200 giống và được trồng nhiều ở miền nam Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam và một số vùng nhiệt đới thuộc khu vực Đông Nam Á, Tiểu lục địa Ấn Độ cũng như một số nước khác.

Đặc điểm của quả vải

Cây vải thuộc loại cây nhiệt đới với chiều cao phát triển lên đến 20m. Lá có hình lông chim dài 15 - 25cm và mọc so le. Ban đầu, lá non có màu đỏ đồng sáng rồi chuyển sang màu xanh lục cho đến khi kích thước đạt cực đại nhất là 25cm.

Hoa nhỏ, mọc thành cụm từ 10 bông trở lên với màu trắng, vàng hoặc xanh lục và có hương thơm rất đặc trưng.

Quả vải có nhiều hình dạng, từ hình cầu, hình trứng cho đến hình trái tim với khối lượng nặng khoảng 20gr. Vỏ mỏng, dai, sần sùi có màu xanh lục khi còn non và chuyển sang màu đỏ hoặc hồng khi chín. Phần cùi thịt bên trong dày, màu trắng và có vị ngọt thỉnh thoảng chua nhẹ. Hạt màu nâu ở giữa, có độc tính nhẹ không nên ăn.

Vải thường chín vào tháng 6 (đối với các vùng ở gần xích đạo) kéo dài đến tháng 10 (đối với các vùng xa xích đạo).

2. Giá trị dinh dưỡng của quả vải

Vải chứa nhiều nước và carbohydrate, chiếm lần lượt 82% và 16.5% so với khối lượng quả.

Trung bình 100g vải tươi gồm có các chất dinh dưỡng như:

• Năng lượng: 66kcal
• Nước: 81.8g
• Carbohydrate: 16.53g (trong đó có 15.23g đường và 1.3g chất xơ)
• Chất đạm: 0.83g
• Vitamin C: 71.5mg
• Vitamin B1: 1% giá trị khuyến nghị mỗi ngày (DV)
• Vitamin B2: 5% DV
• Vitamin B3: 4% DV
• Vitamin B6: 8% DV
• Vitamin B9: 4% DV
• Nhiều chất khoáng: 5mg canxi, 31mg phốt pho, 171mg kali, 10mg magie,….

3. Tác dụng của quả vải

Nếu ăn quá nhiều vải, cơ thể sẽ bị nhiệt, nóng trong người và có thể bị chảy máu cam, khô môi, xuất hiện mụn nhọt hoặc loét miệng. Tuy nhiên, nếu sử dụng vải vừa đủ thì nó có nhiều tác dụng cho sức khỏe như sau:

Hỗ trợ ngăn ngừa bệnh mãn tính và ung thư

Vải cung cấp các hợp chất chống oxy hóa dồi dào, cao hơn so với một số loại trái cây khác như táo và dâu tây trong chế độ ăn uống của người Pháp đã từng được phân tích.

Hai hợp chất chất oxy hóa nổi bật là epicatechin và rutin

• Epicatechin: thuộc hợp chất flavonoid giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm bớt nguy cơ mắc bệnh ung thư và tiểu đường.
• Rutin: cũng thuộc hợp chất flavonoid góp phần chống lại các bệnh mãn tính như một số ung thư, tiểu đường và bệnh tim mạch.

Ngoài ra, vải còn chứa hợp chất mạnh như quercitin và kaemferol ức chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư, nhất là phòng chống ung thư vú.

Giàu vitamin và khoáng chất

Vải cũng là nguồn cung cấp các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là

• Vitamin C: cung cấp đến 9% giá trị dinh dưỡng được khuyến dùng hàng ngày (RDI), hỗ trợ tăng cường sức đề kháng và loại bỏ các gốc tự do gây hại cho cơ thể, nhất là bệnh viêm nhiễm.
• Vitamin B: cung cấp hầu hết các loại thuộc nhóm vitamin này, tạo điều kiện cho cơ thể trao đổi chất tốt hơn. Đặc biệt, hàm lượng beta carotene cao góp phần tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện chức năng gan.
• Đồng: là nguyên tố vi lượng rất cần thiết cho cơ thể, có ảnh hưởng nhiều đến bệnh cơ tim và chuyển hóa tim.
• Kali: là chất dinh dưỡng thiết yếu để cải thiện sức khỏe tim cũng như kiểm soát huyết áp tốt hơn.

Hỗ trợ giảm cân và giảm mệt mỏi sau tập luyện

Hợp chất Oligonol được tìm thấy chủ yếu ở phần vỏ da của quả vải và nó được các nhà nghiên cứu chứng minh có hiệu quả trong việc làm giảm mỡ bụng, giảm bớt tình trạng mệt mỏi và giảm viêm sau khi tập thể dục.

Tuy nhiên, hợp chất này không được tìm thấy trong phần thịt của quả vải nên khi ăn vải có thể bạn sẽ không cảm nhận được tác dụng này, ngoại trừ sử dụng các sản phẩm được chiết xuất từ lớp vỏ của trái vải.

Hỗ trợ hệ tiêu hóa

Nhờ chứa chất xơ, vải giúp cho cơ thể kiểm soát dễ dàng các vấn đề liên quan đến đường ruột và giúp cho dạ dày tránh khỏi sự tích tụ của các chất độc. Từ đó, làm sạch ruột kết, dạ dày cũng như giúp hệ tiêu hóa được khỏe mạnh.

Ngoài ra, hàm lượng đường có trong quả vải cũng là yếu tố cung cấp năng lượng cho cơ thể.

Hơn nữa, chiết xuất từ hạt vải có tác dụng điều trị một số bệnh đường tiêu hóa và hỗ trợ cơ thể đào thải giun đường ruột hiệu quả.

Giúp xương chắc khỏe

Với hàm lượng magie và phốt pho dồi dào, vải trở thành thực phẩm giúp cho xương chắc khỏe. Thậm chí, vải còn chứa các chất khoáng dẫn truyền như mangan và đồng, có khả năng cải thiện chứng giòn xương.

Bên cạnh đó, sự có mặt của kẽm và đồng thúc đẩy sự hoạt động của vitamin D, từ đó làm tăng sự hấp thụ canxi cũng như duy trì xương chắc khỏe.

4. Cách chọn mua quả vải tươi ngon

Để cảm nhận được hương vị ngon và hấp thụ các chất dinh dưỡng tối ưu từ quả vải, bạn nên chọn những quả vải tươi ngon để ăn. Bạn có thể áp dụng một số mẹo để chọn mua quả vải như sau:

• Vỏ quả có màu hồng hoặc đỏ, nhìn tươi. Quan sát thấy phần gai trên vỏ quả, nếu nhẵn thì chứng tỏ vải đã chín, còn thấy gai nhọn và nhiều thì có thể vải sẽ chưa chín.
• Nắn nhẹ vào quả vải có cảm giác cùi thịt mềm nhưng phải có độ đàn hồi, chứ không phải mềm nhũn. Đồng thời, khi tách vỏ thì phần cùi thịt dễ lấy, chứng tỏ vải ngon.
• Vải chín sẽ có hương thơm nhẹ, không phải mùi lên men hoặc mùi lạ bất thường.
• Tách nhẹ phần cuống trên quả vải, có màu trắng là vải tươi ngon.

Ngoài ra, bạn nên chọn ăn vải theo mùa sẽ cảm nhận được hương vị thơm ngon nhất. Trong đó, vải thiều được ưa chuộng nhất bởi cùi dày, hạt nhỏ và có vị ngọt hơn.

5. Các món ăn hấp dẫn từ quả vải

Quả vải không chỉ ăn trực tiếp mà còn được làm ra nhiều món hấp dẫn mà bạn không ngờ đến, hãy để Điện máy XANH gợi ý cho bạn một số món như sau:

Vải nhân phô mai chiên xù

Lớp bột chiên xù vàng rụm bên ngoài cùng với vị ngọt thanh của quả vải hòa lẫn với vị béo của phô mai bên trong, ắt hẳn bạn khó lòng bỏ qua món vải nhân phô mai chiên xù này.

Cơm chiên trái vải

Cơm chiên trái vải là sự kết hợp nhiều nguyên liệu hấp dẫn, vị béo của trứng thấm sâu vào từng hạt cơm chiên, cùng với vị bùi bùi của hạt điều và vị thịt đậm đà của xá xíu, xúc xích.

Trà vải và hồng trà vải

Giải khát cùng thức uống trà vải và hồng trà vải cho những ngày trời nắng nóng thì còn gì bằng. Vị ngọt từ quả vải tươi hòa lẫn với vị chát nhẹ của trà, thưởng thức cùng với đá viên mát lạnh.

Vải sấy

Vải sấy cực lạ miệng với phần cùi thịt mềm dẻo bên trong. Bạn có thể ăn trực tiếp hoặc làm topping cho loại đồ uống yêu thích của bạn thay vì dùng vải tươi.

Sữa chua vải hoa đậu biếc

Vị béo, chua nhẹ của sữa trở nên đặc biệt hơn với vị ngọt của vải, nhất là màu sắc xanh đẹp mắt từ hoa đậu biếc.

Bánh chiffon vải hoa hồng

Bánh chiffon lần nữa làm thốn tim người ăn. Bánh mềm xốp, có vị ngọt thơm từ quả vải và nhất là những cánh nụ hoa hồng cực kì tốt cho da.

Với những chia sẻ phía trên, Điện máy XANH hy vọng bạn sẽ hiểu rõ hơn về 5 tác dụng của quả vải, cách chọn mua và các món ăn hấp dẫn từ loại quả này như thế nào? Chúc bạn thành công với nhiều món ngon và kiến thức dinh dưỡng hữu ích nhé!

*Tổng hợp và tham khảo thông tin từ nhiều nguồn như Wikipedia và Healthline